Podstawowe Zasady Cyberbezpieczeństwa – Poradnik dla Mieszkańców Gminy Korzenna
W dobie cyfryzacji bezpieczeństwo w internecie jest równie ważne, jak bezpieczeństwo w świecie realnym. Przestępstwa w sieci, takie jak wyłudzenia, kradzież danych czy ataki hakerskie, stają się coraz powszechniejsze.
Poniżej przedstawiamy kluczowe zasady profilaktyki cyberbezpieczeństwa, które pomogą chronić Państwa dane osobowe, finanse i urządzenia.
I. Ochrona Haseł i Kont
Hasło to pierwsza linia obrony Państwa danych. Nigdy nie należy jej ignorować.
- Twórz mocne hasła: Hasło powinno mieć minimum 12 znaków, zawierać duże i małe litery, cyfry oraz znaki specjalne (np. !@#$%).
- Stosuj unikalne hasła: Nigdy nie używaj tego samego hasła do różnych kont (zwłaszcza bankowości, poczty i mediów społecznościowych).
- Włącz Weryfikację Dwuskładnikową (2FA): Tam, gdzie to możliwe (banki, poczta, ważne serwisy), włącz 2FA. Oprócz hasła, system będzie wymagał podania jednorazowego kodu wysłanego SMS-em lub wygenerowanego w aplikacji.
- Używaj menedżera haseł: Specjalne aplikacje (np. LastPass, Bitwarden) bezpiecznie przechowają wszystkie Państwa skomplikowane hasła.
II. Bezpieczeństwo Poczty Elektronicznej i Komunikatorów
Prawie wszystkie ataki phishingowe zaczynają się od wiadomości e-mail lub SMS.
- Uważaj na Phishing: Nigdy nie klikaj w linki ani nie otwieraj załączników w wiadomościach, które:
- Wydają się być od banku, kuriera, urzędu lub operatora, ale zawierają podejrzane adresy e-mail lub mają błędy językowe.
- Informują o konieczności dopłaty niewielkiej kwoty za przesyłkę lub fakturę.
- Wzbudzają silne emocje (strach, pilność) i żądają natychmiastowego podjęcia działania.
- Weryfikuj nadawców: Zawsze sprawdź, czy adres e-mail nadawcy jest zgodny z oficjalnym adresem danej instytucji.
- Podejrzane SMS-y: W przypadku wiadomości SMS (np. o konieczności dopłaty do paczki), zadzwoń do nadawcy (np. kuriera) i zweryfikuj informację, zanim klikniesz w link.
III. Ochrona Urządzeń (Komputery i Smartfony)
Odpowiednio zabezpieczony sprzęt to podstawa ochrony danych.
- Aktualizuj systemy i aplikacje: Regularnie instaluj wszystkie dostępne aktualizacje systemu operacyjnego (Windows, macOS, Android, iOS) oraz programów. Aktualizacje często zawierają poprawki bezpieczeństwa, które chronią przed nowymi zagrożeniami.
- Korzystaj z oprogramowania antywirusowego: Zainstaluj i regularnie aktualizuj renomowany program antywirusowy na swoim komputerze, a najlepiej także na smartfonie.
- Twórz kopie zapasowe (backup): Regularnie zapisuj najważniejsze pliki (zdjęcia, dokumenty) na zewnętrznym dysku lub w chmurze. Uchroni to Państwa przed utratą danych w wyniku awarii lub ataku typu ransomware.
- Uważaj na publiczne Wi-Fi: Unikaj logowania się do bankowości lub podawania haseł, gdy korzystasz z niezabezpieczonej, publicznej sieci Wi-Fi (np. w kawiarni, na dworcu).
IV. Bezpieczeństwo Finansowe w Sieci
Kiedy robisz zakupy lub korzystasz z bankowości, zachowaj szczególną ostrożność.
- Sprawdzaj adres strony (URL): Przed podaniem danych logowania do banku lub danych karty, upewnij się, że adres w przeglądarce zaczyna się od „https://” i widoczna jest ikonka kłódki.
- Kupuj u zaufanych sprzedawców: Wybieraj sklepy internetowe, które są znane i mają dobre opinie. Ograniczaj ryzyko na nieznanych platformach.
- Chroń swoją kartę płatniczą: Nigdy nie podawaj wszystkich danych karty (numeru, daty ważności i kodu CVV/CVC) przez telefon, ani w odpowiedzi na nieproszone wiadomości e-mail.
V. Co zrobić w przypadku ataku?
Jeśli podejrzewają Państwo, że padli ofiarą cyberataku:
- Bankowość: Natychmiast zadzwoń do banku i zastrzeż kartę oraz zablokuj dostęp do konta.
- Poczta/Serwisy: Zmień hasło na zaatakowanym koncie, a następnie na wszystkich innych kontach, gdzie używałeś tego samego hasła.
- Zgłoś incydent: Zgłoś sprawę Policji oraz zespołowi CERT Polska (jednostka reagowania na incydenty komputerowe) – na stronie internetowej incydent.cert.pl.
Pamiętaj: Najlepszą obroną jest edukacja i czujność.